Vanwaar die fascinatie met de Eerste Wereldoorlog? Ik kan het niet met absolute zekerheid zeggen. Misschien is het deels een tegendraadse reactie, omdat je in het Nederland van de jaren zestig opgroeide met de Tweede Wereldoorlog, en je alleen vanwege de naam wist dat er ook een Eerste geweest moest zijn.
Ik weet alleen dat het is begonnen in 1980, toen ik in Amsterdam Engels ging studeren en bij de Slegte voor een paar gulden de eerste twee delen van Siegfried Sassoons Sherston-trilogie kocht. Vooral het eerste deel, Memoirs of a Fox-Hunting Man (verschenen in 1928), waarin Sassoon een diepe weemoed voor een verloren jeugd koppelt aan een nog diepere weemoed voor een verloren wereld, maakte diepe indruk. Ik realiseerde me toen dat de Great War in Engeland diepe sporen had getrokken, het was een breukvlak zoals de Tweede Wereldoorlog dat in Nederland was geweest: vanuit cultuuroogpunt laat het Nederlandse ‘40-‘45 zich in het Engels het best vertalen met ‘14-‘18.
Filmrecensie "1917" Paul bij Nieuwsweekend
Paul was gevraagd de film 1917 te recenseren voor het radioprogramma Nieuwsweekend (4 januari 2020). Hier een link naar het gesprek. https://www.nporadio1.nl/nieuwsweekend/onderwerpen/524536-1917-hollywood-vanuit-de-loopgraven
Paul schrijft voorwoord in boek over Kroonprins Wilhelm
BIj de boekpresentatie van het boek "Wilhelm, een omstreden eilandgast" was Paul ook uitgenodigd omdat hij in November 2019 het voorwoord geschreven had op verzoek van de schrijvers John Déhé en Paul von Wolzogen Kühr. De presentatie werd gehouden in het mooie en pittoreske Museum Jan Lont op Wieringen en werd door een groot aantal gasten bijgewoond. Er was ook een toespraak van de directeur van het Museum Huis Doorn die een pleidooi hield voor samenwerking in toekomstige projecten, waaronder een speciale tentoonstelling en onderzoek naar de rol van de Hohenzollern familie in relatie tot het nationaal socialisme in Duitsland. Lees het hele voorwoord hieronder.
Paul te gast bij NPO1 Nieuwsweekend
Wie aan de Eerste Wereldoorlog denkt ziet schokkerige, zwartwit beelden voor zich, zonder geluid. Beelden die de oorlog in een ver verleden plaatsen. Maar regisseur Peter Jackson weet in zijn film ‘They Shall Not Grow Old’de Grote Oorlog tot leven te wekken. Soldaten in kleur zijn sprekend te zien in een landschap waarin de artilleriegeluiden volop hoorbaar zijn. Dankzij de nieuwste technieken lijkt beeldmateriaal van honderd jaar geleden wel vandaag opgenomen. Paul Moeijes was als Eerste Wereldoorlog-expert te gast bij het NPO1 programma Nieuwsweekend.
Van Punch naar Poeh
Van Punch naar Poeh
Bij wijze van recensie van het boek Shepard's War, samengesteld door James Campbell (LOM Art, 2015), 160 pp., geïllustreerd.
Sommige kunstenaars vinden de roem die ze zochten, voor de meesten blijft die zoektocht echter vergeefs. Daarnaast is er nog een curieuze derde categorie, de kunstenaars die wel roem verwierven, maar niet voor de artistieke prestaties die zij zelf het belangrijkste vonden.
Ernest Howard Shepard (1879-1976) is de geschiedenis ingegaan als de illustrator van Winnie-the-Pooh (1926) en House at Pooh Corner (1928). Maar veel liever had hij die erkenning voor zijn vakmanschap gekregen als staftekenaar van Punch, het beroemde Engelse tijdschrift waarin hij bijna een halve eeuw zijn spotprenten publiceerde. Ironisch genoeg verging het de geestelijke vader van Winnie-the-Pooh al net zo. Alan Alexander Milne (1882-1956) had literaire geschiedenis willen maken als toneelschrijver en essayist voor datzelfde Punch, niet als de auteur van twee kinderboeken over een speelgoedbeer.
Het in 1841 opgerichte Punch ging in 1992 ter ziele, maar in de jaren rond de Eerste Wereldoorlog was het een nationaal instituut met een internationale reputatie. Vele schrijvers en tekenaars droomden ervan zich ooit een plaats te verwerven aan de beroemde Punch-tafel, de ovalen Victoriaanse tafel waaraan de redactievergaderingen sinds het midden van de negentiende eeuw plaatsvonden. Zowel Milne als Shepard verwezenlijkten die droom: Milne werd de redactiesecretaris in 1906 en Shepard staftekenaar in 1921.
Het kleine keizersdrama in Amerongen
Eind November 2018 verscheen mijn nieuwe boek(je): Het kleine keizersdrama in Amerongen.
Van november 1918 tot mei 1920 was Kasteel Amerongen het toneel van een klein keizerlijk drama. De Duitse ex-keizer Wilhelm II was aan het eind van de Eerste Wereldoorlog naar ons land gevlucht en door de Nederlandse regering ondergebracht op Kasteel Amerongen, als gast van de familie Bentinck. De ongenode gast zou aanvankelijk maar drie dagen blijven, maar zijn verblijf duurde uiteindelijk anderhalf jaar. Op het Kasteel werd al die tijd een merkwaardig toneelstukje opgevoerd: iedereen deed of Wilhelm nog steeds keizer was, en de (ex-) keizer vond dat de normaalste zaak van de wereld. Om zijn spanningen en frustraties af te reageren wijdde hij zich aan zijn favoriete hobby: bomen omhakken en in schijven zagen. Zijn gastheer, graaf Bentinck, zag met lede ogen toe hoe op zijn landgoed boom na boom ten prooi viel aan de keizerlijke zaaglust.
Ondertussen wachtte er buiten de kasteelmuren een boze wereld. Niet alleen lagen er nieuwsgierige journalisten en potentiële keizerkidnappers op de loer, maar al die tijd hing een zwaard van Damocles boven het kasteel: zou de keizer door de Nederlandse regering worden uitgeleverd aan de geallieerden om terecht te moeten staan als oorlogsmisdadiger? In het vredesverdrag van Versailles werd bekrachtigd dat de geallieerde grootmachten de intentie hadden de keizer voor een rechtbank ter verantwoording te roepen en de Nederlandse regering ontving daarom een officieel uitleveringsverzoek.
Wat de keizer er toe bracht naar Nederland te vluchten, hoe de Nederlandse regering op zijn komst en de daaruit voortvloeiende uitleveringsverzoeken reageerde, wat daarbij haar afwegingen en beweegredenen waren, hoe de Nederlandse pers over de banneling in Amerongen schreef, welke de rol van koningin Wilhemina was in de hele kwestie en wat er ondertussen op Kasteel Amerongen gebeurde, wordt verhaald in Het kleine keizersdrama in Amerongen.
Het rijkelijk geïllustreerde boekje is een uitgave van Kasteel Amerongen en daar te bestellen: www.kasteelamerongen.nl